Các vùng địa hình Địa lý Trung Quốc

Sa mạc Taklamakan ở Tân Cương nhìn từ vệ tinh

Xét theo độ cao, Trung Quốc có ba bậc thấp dần từ tây sang đông. Phía tây có độ cao trung bình 4000 mét so với mực nước biển, được ví là nóc nhà thế giới. Khu Tự trị Tây Tạng và tỉnh Thanh Hải thuộc vùng này. Tiếp nối là vùng có độ cao trung bình 2000 mét so với mực nước biển bao bọc phía bắc và đông của cao nguyên Thanh Tạng. Các khu tự trị Tân Cương, Ninh Hạ, Nội Mông và các tỉnh Cam Túc, Sơn Tây ở phía bắc, Trùng Khánh, Tứ Xuyên, Vân Nam, Quý Châu ở phía tây nam thuộc vùng cao thứ hai này. Thấp nhất là vùng bình nguyên có độ cao trung bình dưới 200 mét ở phía đông bắc, đông và đông nam của vùng cao thứ hai nói trên. Các tỉnh còn lại của Trung Quốc thuộc vùng thấp này.

Địa hình phía Tây

Là vùng núi cao và hiểm trở nhất thế giới với độ khô cằn rất lớn. Có nhiều cao nguyên và bồn địa tiêu biểu như: cao nguyên Tân Cương (phía Tây Bắc) với những dãy núi cao và hiểm trở như Côn Lôn, Thiên Sơn, và rất nhiều đỉnh núi cao (từ 600 m đến 7000 m) xen kẽ là những bồn địa rộng lớn như bồn địa UiguaLòng chảo Ta Rim[6].

Cao nguyên Thanh Tạng
Bài chi tiết: Cao nguyên Thanh Tạng
Cao nguyên Thanh Tạng nhìn từ vệ tinhNúi Côn Lôn

Là tên ghép giữa 2 chữ Thanh HảiTây Tạng, nằm về phía Tây (thủ phủ là Lasa) có diện tích chiếm 1/4 Trung Quốc có độ cao tiêu biểu là 4500 m, và là được xem là nóc nhà của thế giới và là nơi xuất phát của nhiều con sông quan trọng nhất Châu Á. Về phía nam cao nguyên là dãy Hymalaya dài 2500 cây số, ngang 200 – 300 cây số.

Everest
Bài chi tiết: Everest
Núi Everest

Độ cao trung bình của cao nguyên này là 6000 mét, có nhiều đỉnh cao trên 7000 m. Riêng lãnh thổ Trung Quốc có đến 10 đỉnh núi cao trên 8000 mét, nổi tiếng nhất là Jumalangma cao 8.840 mét (chính là Everest) nằm ngay biên giới Trung QuốcNepal. Hình thái núi này giống như một hình tháp khổng lồ có 3 mặt: Bắc, Tây, Đông là những sườn dốc đứng với các lưỡi băng hà theo thung lũng tràn xuống 200–300 m[7]. Theo tiếng Tây Tạng, núi có nghĩa là "Nữ Thần địa phương"; Trung Quốc gọi đỉnh núi này là "Thánh Mẫu" hay "Nữ Thần".

Bồn địa Tarim nhìn từ vệ tinh

Phía Đông

Là dạng địa hình chuyển tiếp thấp dần từ Tây sang Đông với dãy núi thấp và Tây Bắc như Thái Hoàng Sơn, Hoành Đoạn Sơn và xen lẫn là các cao nguyên và các bình nguyên và các bồn địa.

Bình nguyên Đông Bắc

Là nước Mãn Thanh cũ thuộc 3 tỉnh: Cát Lâm, Liêu Ninh, Hắc Long Giang. Thủ phủ là Thường Xuân, Cáp Nhĩ Tân, Thẩm Dương. Có độ dài 3000 km nằm trên các con sông Từ Hoa, Liêu Hà, Hắc Long Giang[8].

Bình nguyên Hoa Bắc
Bản đồ bình nguyên Hoa Bắc

Là lưu vực sông Hoàng Hà có diện tích 700.000 km². Nông nghiệp trù phú, tập trung dân cư đông đúc và là nôi xuất phát nền văn minh Trung Quốc và là nơi xảy ra nhiều đợt thiên tai trong mấy nghìn năm lịch sử.

Cao nguyên Hoàng Thổ

Khu vực trung lưu Hoàng HàVị Hà thuộc tỉnh Thiểm Tây, Cam Túc, đất tơi xốp như bụi bay nổi tiếng là trồng cao lương.

Bồn địa Tứ Xuyên
Bản đồ đường đi của Trường Giang

Cách biển 400 km, thuộc phụ lưu sông Trường Giang và các phụ lưu: Gia Lâm Giang, Mân Giang. Diện tích: 300.000 km² (đây chính là đất của nước Thục xưa) thuộc tỉnh Tứ Xuyên. Ở đây có địa hình lòng chảo trũng, thấp ở giữa và có độ cao 300–700 m so với mực nước biển. Bốn phía bao quanh biển là những dãy núi cao 1000–4000 m. Thủ phủ chính là Thành Đô.

Cao nguyên Vân-Quý

Tây Nam quá độ từ giữa cao nguyên Thanh TạngHoa Nam có nhiều đỉnh núi cao trên 3000 m. Quý Châu có nhiều đỉnh núi cao trên 1000 m. Từ cao nguyên các dãy Lĩnh Nam kéo dài từ Tây sang Đông và đi qua các phần phía Bắc của các tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây.

Đồng bằng Hoa Nam (Giang Nam)

Trải dọc theo Trường Giang. Là đồng bằng phì nhiêu và màu mỡ nhất Trung Quốc: đây chính là trung tâm lương thực chính của Trung Quốc, bề mặt bằng phẳng và trũng có những hồ lớn và có tiềm năng về du lịch.

Đồng bằng Châu Giang
Toàn cảnh Himalaya nhìn từ vệ tinh

Là những sông nhỏ và tương đối thuộc Quảng ĐôngQuảng Tây.

Đảo

Hải Nam